Ubezpieczenia Budowlane

Co CAR ma wspólnego z budownictwem ?

Słowo CAR ma różne znaczenia. Ale w kontekście ubezpieczeń chodzi o ubezpieczenia ryzyk budowy (Contractors All Risk). W przepisach nie ma wydzielonego działu ubezpieczeń budowlanych ale ze względu na charakterystykę ryzyk procesu budowy jak również szczególne ubezpieczeniowe potrzeby firm budowlanych, uzasadnionym jest nazwanie pakietu proponowanych im rozwiązań, ubezpieczaniami budowlanymi.

I. Kilka definicji na początek.

Roboty budowlane

Prawo budowlane definiując pojęcie robót budowlanych, zalicza do nich oprócz budowy także: przebudowę, montaż, remont, rozbiórkę. Odróżnienie budowy od innych rodzajów robót budowlanych wydaje się dość proste: wszędzie tam gdzie powstaje nowy obiekt budowlany lub nowy element obiektu budowlanego nie istniejący przed rozpoczęciem prac, mamy do czynienia z budową. Często jednak takie rozróżnienie nie wystarczy bowiem np. remont i budowa prowadzone są równolegle. Montaż związany jest z instalacjami, maszynami, liniami technologicznymi. Po wybudowaniu obiektu następuje zamontowanie, testowanie i uruchamianie maszyn. To dodatkowy katalog ryzyk.

Budowa

Budowa, jako realizacja obiektu budowlanego jest tylko jednym z kilku etapów procesu budowlanego. Aby mogło nastąpić rozpoczęcie tego etapu muszą być spełnione wymogi określone w Prawie Budowlanym, a w szczególności musi zostać opracowany projekt i inwestor musi uzyskać (tam gdzie to jest wymagane) pozwolenie na budowę.

INWESTOR - od strony ubezpieczeń w procesie budowlanym dla inwestora ważne są następujące aspekty :

- Własność majątku - trzeba zwrócić uwagę, że w efekcie robót budowlanych powstają nowe składniki majątku trwałego, które do czasu zakończenia robót budowlanych nie są własnością inwestora. Konsekwencją tego jest brak ochrony ubezpieczeniowej z typowych polis ubezpieczenia mienia odnoszących się do składników majątku będących własnością ubezpieczonego.

- Dodatkowe ryzyka - zazwyczaj dla inwestorów roboty budowlane są działaniami innymi niż ich typowa, codzienna działalność. To oznacza możliwość wystąpienia sytuacji z którymi inwestor nie miał do czynienia.

- Prace na terenie inwestora - jeśli roboty budowlane prowadzone są na terenie firmy i dotyczą istniejących składników majątku - powstaje ryzyko ich uszkodzenia w trakcie prowadzonych prac. Należy zwracać uwagę na wyłączenia ochrony w polisach ubezpieczenia mienia wobec składników majątku narażonych na ryzyka powstające w trakcie robót budowlanych.

FIRMA BUDOWLANA - z punktu widzenia firmy wykonującej prace budowlane - powstające lub zmieniające się w wyniku prac budowlanych składniki majątku też nie są ich własnością. Ryzyka jakie ponosi firma budowlana związane są z możliwością utraty bądź uszkodzenia sprzętu budowlanego, ryzyko odpowiedzialności wobec inwestora za uszkodzony majątek inwestora, ryzyka związane z niedotrzymaniem zobowiązań wynikających z kontraktu w tym kwestie terminów, usterek oraz gwarancji jakości wykonanych prac.

II. Ubezpieczenia budowlane można podzielić na trzy grupy :

- ubezpieczenia na pokrycie ewentualnych roszczeń zamawiającego - gwarancje

- ubezpieczenia ryzyk procesu budowlanego (CAR, CAER)

- ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej - dedykowane do kontraktu lub ogólne.

Ubezpieczenia na pokrycie ewentualnych roszczeń zamawiającego - gwarancje

Zanim dojdzie do wyboru firmy budowlanej i podpisania umowy organizowany jest przetarg. Niezależnie czy jest to przetarg organizowany zgodnie z wymaganiami ustawy o zamówieniach publicznych czy nie częścią dokumentacji przetargowej jest tzw. specyfikacja istotnych warunków zamówienia w których zamawiający ujmuje ważne dla chętnych do przystąpienia do przetargu informacje. Także te dotyczące wymogów co do zabezpieczenia interesów zamawiającego przed, w trakcie i po zakończeniu budowy.

Gwarancja wadialna - wymagana od wszystkich przystępujących do przetargu. Może mieć formę gwarancji ubezpieczeniowej. Jest to wygodny dla wszystkich stron sposób zabezpieczenia interesów zamawiającego.

Gwarancja dobrego wykonania umowy - wymagana od firmy wybranej do realizacji zamówienia przed podpisaniem umowy. W przypadku zamówień realizowanych i płaconych etapowo może mieć formę gotówkową w postaci zatrzymania części płatności z wystawianych faktur na poczet roszczeń związanych z umową. Dla wszystkich stron wygodnym rozwiązaniem jest gwarancja ubezpieczeniowa.

Gwarancja usunięcia wad i usterek - jej bieg rozpoczyna się z chwilą zakończenia procesu budowy. Zabezpiecza interesy zamawiającego po odebraniu przedmiotu umowy. Może mieć formę gotówkową w postaci kwoty zatrzymanej z płatności ostatniej faktury. Ale także w tym przypadku gwarancja ubezpieczeniowa jest rozwiązaniem wygodnym dla każdej ze stron transakcji.

Obecnie stosowane procedury przetargowe przyznają dodatkowe punkty za długość okresu gwarancyjnego. To powoduje, że przy ocenie atrakcyjności oferty gwarancji ubezpieczeniowych brane są pod uwagę następujące parametry :

- akceptacja treści gwarancji - wymogi zamawiających bywają niestandardowe, elastyczność Ubezpieczycieli w akceptacji zapisów niestandardowych w gwarancjach też się różni i nie wszyscy są gotowi na negocjacje i ustępstwa. Stąd ważna jest znajomość podejścia Ubezpieczycieli i ich nastawienie do kwestii zmian w treści gwarancji.

- długość okresu gwarancyjnego - Ubezpieczyciele traktują ten okres jako czas łączny obowiązywania gwarancji dobrego wykonania umowy i usunięcia wad i usterek. Przy kontrakcie 2-letnim i 3-letnim okresie gwarancyjnym łączny okres gwarancyjny wyniesie 5 lat czyli 60 miesięcy. Obecnie spotykane są oferty nawet na 96 miesięcy czyli 8 lat okresu łącznego gwarancji. W szczególnych wypadkach czas ten może być wydłużony do 120 miesięcy czyli 10 lat.

- cena - jest podawana jako % wartości sumy gwarancyjnej liczonej w skali roku. Zależy od skali działania i kondycji ekonomicznej Klienta. Jeszcze niedawno oscylowała wokół wartości 2 % p.a. Obecnie obserwujemy tendencję zniżkową - ale tak jak wspomniano jest to kwestia indywidualnych ustaleń.

Ubezpieczenia ryzyk procesu budowlanego

CAR - Contractors All Risk - wszystkie ryzyka budowy
CEAR - Contractors/Erection All Risk - wszystkie ryzyka budowy/montażu

Ważną cechą polis CAR/CEAR jest to, że chronią inwestorów, generalnych wykonawców i podwykonawców. Obejmują szkody wynikłe w trakcie budowy i obejmują także szkody w mieniu powstającym w trakcie prac budowlanych. Nakładanie obowiązku wykupienia polisy CAR/CEAR jako warunku koniecznego przy podpisywaniu umowy na wykonywanie prac budowlanych jest coraz częstszą i godną rekomendowania praktyką. Są to polisy dedykowane do tego typu operacji gospodarczych z zakresem dostosowanym do występujących w ich trakcie ryzyk.

Ważne rozróżnienie zakresu ubezpieczenia ryzyk procesu budowlanego przebiega wzdłuż linii : projekt - wykonawstwo. Projektowanie jest jednym z etapów procesu budowlanego. Błędy w projekcie mogą mieć dalekosiężne i dotkliwe skutki. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na to na kim spoczywa odpowiedzialność za poszczególne etapy procesu budowlanego i właściwie przygotować polisy.

Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej - dedykowane do kontraktu lub ogólne.

Jeśli firma budowlana posiada prawidłowo przygotowaną polisę OC z odpowiednio wysokimi sumami gwarancyjnymi może ona być wykorzystana do pokrycia roszczeń osób trzecich spowodowanych przez firmę budowlaną lub jej podwykonawców w trakcie budowy.

Z punktu widzenia inwestora może być jednak zasadne żądanie do Generalnego Wykonawcy wykupienia polisy OC dedykowanej do kontraktu, bowiem ogranicza się wtedy ryzyko związane z zakresem polisy jak również unika ryzyka konsumpcji sumy gwarancyjnej polisy OC na roszczenia inne niż związane z daną budową.

III. Obsługa ubezpieczeniowa firm budowlanych

Firmy budowlane zazwyczaj biorą udział w kilku postępowaniach przetargowych jednocześnie. Korzystanie z gwarancji ubezpieczeniowych jest koniecznością bowiem ich pozyskanie jest prostsze niż pozyskanie gwarancji bankowych, nie blokuje kapitału i wspiera zachowanie płynności. Decyzje o przystąpieniu do kolejnych przetargów zapadają szybko, dokumentacja przetargowa - w tym dokumenty ubezpieczeniowe - musi być przygotowana szybko i na czas.

Znacząca grupa Klientów Sedina Broker to firmy budowlane. Oprócz wsparcia merytorycznego, tacy Klienci oczekują bardzo sprawnej obsługi operacyjnej, co wymaga odpowiedniego zaplecza technicznego i personalnego. Możemy się pochwalić, że większość z tej grupy Klientów obsługujemy kompleksowo od wielu lat.

III. Obsługa ubezpieczeniowa inwestorów (zamawiających)

Decyzja zapadła. Przystępujemy do planowania inwestycji. O czym należy pamiętać w kontekście ubezpieczeń ?

- polisy ubezpieczenia mienia nie chronią mienia w trakcie prac budowlanych (montażowych, remontowych itd)

- ryzyko w trakcie prowadzenia prac budowlanych jest inne i zazwyczaj wyższe niż w trakcie normalnej działalności firmy niebudowlanej

- wymogi co do ubezpieczeń w specyfikacji istotnych warunków zamówienia - spotykamy się z sytuacjami z których zapisy SIWZ są nieprecyzyjne jeśli chodzi o wymogi co do ubezpieczeń co jest efektem niedbałości lub braku podstawowej wiedzy na temat ubezpieczeń osoby przygotowującej SIWZ.

Warto zasięgnąć opinii doświadczonego brokera, który pomoże przygotować odpowiednią specyfikację.